Νεπάλ, στην κορυφή του κόσμου

Συγκέντρωση στο αεροδρόμιο και πτήση για την πρωτεύουσα Κατμαντού μέσω ενδιάμεσου σταθμού. Εγκλωβισμένο ανάμεσα σε δύο κράτη-γίγαντες, την Κίνα στο βορρά και την Ινδία στα νότια, η χώρα κουβαλά ζωντανές τις επιρροές από τους γείτονές της τόσο στα χαρακτηριστικά των κατοίκων της όσο και στις γλωσσικές και ενδυματολογικές τους προτιμήσεις. Σε υψόμετρο πάνω από 1500 μέτρα κατοικούν τα ορεινά Θιβετιανά φύλα, ενώ κάτω από τα 1500 συναντά κανείς Ινδικές και Ινδο-νεπαλέζικες ομάδες. Η γεωμορφολογική ιδιαιτερότητα του Νεπάλ, με το έντονο ορεινό ανάγλυφο, μπορεί να το καθιστά μια από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, του χαρίζει ωστόσο μια ζηλευτή θέση στο χώρο της ορειβασίας. Έχοντας την αποκλειστικότητα να απλώνεται κάτω από το ξάγρυπνο και προστατευτικό βλέμμα του Έβερεστ, το Νεπάλ έχει το ζηλευτό προνόμιο να δείχνει σε ταξιδιώτες, ορειβάτες και πεζοπόρους τον δρόμο για την κορυφή. Ας μην ξεχνάμε ότι στα Ιμαλάια βρίσκονται και οι 14 κορυφές άνω των 8.000 μέτρων, ενώ το ίδιο το Νεπάλ μπορεί να καυχιέται για τα 9 από τα 10 πιο ψηλά βουνά του κόσμου. Δεν πρέπει, λοιπόν, ν' απορεί κανείς που η χώρα είναι γνωστή στους ορειβατικούς κύκλους ως η ‘Μέκκα του αλπινισμού’. Οι πρώτες πληροφορίες για τη μακρινή αυτή χώρα ήρθαν στη Δύση στις αρχές του 8ου αιώνα, όταν ιεραπόστολοι του τάγματος των Καπουτσίνων διέσχισαν για πρώτη φορά το Νεπάλ, κατευθυνόμενοι προς το Θιβέτ. Όταν επέστρεψαν, έδωσαν στους κατοίκους της Ευρώπης τις πρώτες περιγραφές της εξωτικής Κατμαντού. Στις μέρες μας, στους κύκλους των ταξιδιωτών, το Νεπάλ είναι γνωστό ως η χώρα των ψηλότερων κορυφών στον κόσμο, αλλά και ως η χώρα της πνευματικής αναζήτησης. Γενέτειρα του Βούδα, του ανθρώπου που έδωσε μέσα από τις διδασκαλίες του στον κόσμο ένα στέρεο φιλοσοφικό σύστημα (το οποίο δεν αποτελεί θρησκεία, όπως συχνά πιστεύεται, παρά μια χαρτογράφηση του μονοπατιού, που οδηγεί στην απελευθέρωση του ανθρώπου από τον πόνο της ύπαρξης και στη φώτιση), το Νεπάλ αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες πνευματικούς αναζητητές απ' όλο τον κόσμο. Η αναζήτηση του θείου και η προσπάθεια να το αγγίξει κανείς είναι έκδηλη ακόμα και σήμερα, στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της χώρας, γεγονός που γοητεύει τους δυτικούς επισκέπτες. Παρά τον πρόσφατο καταστροφικό σεισμό που συγκλόνισε τη χώρα νωρίτερα μέσα στη χρονιά και άφησε έκδηλα τα σημάδια του σε ανθρώπους και μνημεία, το Νεπάλ έχει ήδη αρχίσει να επουλώνει τις πληγές του με την ίδια αξιοθαύμαστη στωικότητα και αξιοπρέπεια που αντιμετωπίζει τη μοίρα του εδώ και αιώνες.

Άφιξη στην πρωτεύουσα και παραλαβή της βίζας με την άφιξη. Συνάντηση με τον τοπικό μας αντιπρόσωπο και μεταφορά στο ξενοδοχείο για ολιγόωρη ανάπαυση και φρεσκάρισμα. Το απόγευμα θα επισκεφθούμε τη βασιλική πλατεία της Durbar, ένα υπαίθριο καλλιτεχνικό μουσείο αφάνταστης τέχνης που αν και ‘λαβωμένο’ θα μας καθηλώσει. Ολόγλυφοι ναοί, ινδουιστικοί και βουδιστικοί, τεράστιες παγόδες με στέγες από χρυσάφι και σμάλτο, ομοιώματα θεών στολισμένα με πολύτιμες πέτρες, ξυλόγλυπτα παλάτια, φέρουν άλλα ολοκληρωτικά και άλλα αμυδρά τα σημάδια του πρόσφατου σεισμού που πλήγωσε τα μνημεία αυτής της πόλης που έχουν συμπεριληφθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Όχι όμως και το σπίτι της ζωντανής θεάς, της Κουμάρι,όπως ονομάζεται κάθε επίλεκτη παρθένα που επιλέγεται από τη βουδιστική κοινότητα για να μετενσαρκώσει κάποια ινδουιστική θεά. Είναι καταδικασμένη να ζει ή μάλλον να απαρνηθεί τη ζωή και την παιδικότητά της. Στο πρόσωπό της Βουδιστές και Ινδουιστές βλέπουν την μετενσάρκωση της θεάς Κάλι, γι’ αυτό και η μικρή Κουμάρι χαίρει τιμών και μεγαλείων. Ως ζωντανή θεά όμως στερείται την παιδικότητα και τη φυσιολογική ζωή. Ο κλήρος, πέφτει σε όποιο κοριτσάκι διαθέτει χρυσαφένια επιδερμίδα και δεν έχει τραυματιστεί ποτέ καθώς προϋπόθεση για την ανακήρυξη μιας ανήλικης σε θεότητα είναι να μην έχει χυθεί σταγόνα αίμα από το σώμα της. Τέλος, το χρίσμα δίνεται μόνο αν η μικρή παρθένα περάσει από 32 δοκιμασίες. Από εκεί και μετά εγκαταλείπει τα εγκόσμια, τίθεται υπό την προστασία του ιερατείου κι εμφανίζεται μόνο 13 φορές τον χρόνο, σε θρησκευτικές γιορτές και ιδιαίτερες περιστάσεις όπου λατρεύεται από τους πιστούς. Τον υπόλοιπο χρόνο ζει μέσα σε ένα ναό, μακριά από τα βλέμματα μέχρι να έχει έμμηνο ρύση. Όταν τα κοριτσάκια περνούν στην εφηβεία, παύουν να απολαμβάνουν το σεβασμό και τις τιμές κι επιστρέφουν πίσω στην οικογένειά τους. Τη θέση της μικρής θεάς θα πάρει μια νέα επίλεκτη παρθένα κι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η τελευταία Κουμάρι, ήταν μόλις τριών ετών, όταν τον Αύγουστο του 2010 επιλέχτηκε να εκπροσωπήσει την θεότητα. Το 2008 το Ανώτατο Δικαστήριο του Νεπάλ απαίτησε από την κυβέρνηση να νομοθετήσει σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των Κουμάρι, ύστερα από καταγγελίες ότι τα παιδιά δε ζούσαν φυσιολογική ζωή. Επιστροφή στο ξενοδοχείο, δείπνο και διανυκτέρευση.

Πρωινό ξύπνημα και μεταφορά στο αεροδρόμιο για μια συγκλονιστική προαιρετική πτήση διάρκειας μίας ώρας πάνω από το βουνό Έβερεστ (όλοι οι επιβάτες έχουν θέση παράθυρο για να απολαύσουμε τη συγκλονιστική θέα). Λίγο μετά την απογείωση ένας τεράστιος ορεινός όγκος ξεδιπλώνεται στα ανατολικά με το όρος Gosaithan (για τους ντόπιους Pangma) να είναι το πρώτο που συναντούν κατά τη διάρκεια της πτήσης σε ύψος 8013 μέτρων. Ακριβώς δεξιά το όρος Dorje Lapka σε ύψος λίγο πιο κάτω από τα 7000 μέτρα καλυμμένο με χιόνια θα μας παραξενέψει με το σε σχήμα οχτώ σχήμα του. Καθώς η πτήση συνεχίζεται τα βουνά μοιάζουν λες και μας πλησιάζουν και απάτητες κορυφές των βουνών όπως αυτή του Chugimago και του Choba-Bhamare μας θυμίζουν ακόμα πως η φύση δεν είναι ούτε εύκολο να δαμαστεί από την αδηφάγα ανθρώπινη όρεξη να κατακτά κάθε κορυφή αλλά ούτε και προσφέρονται για ερασιτεχνικές ορειβατικές απόπειρες. Καθώς το αεροπλάνο πετά προς τον ανατέλλοντα ήλιο μια σειρά από άλλες κορυφές ορθώνονται περήφανα στον ορίζοντα πριν τελικά ‘συναντήσουμε’ το μεγαλύτερο και πιο θρυλικό όλων των βουνών, το Έβερεστ σκαρφαλωμένο στα 8848 μέτρα με ιστορία ίσως μεγαλύτερη από το ύψος του και σίγουρα την πιο αινιγματική και επιβλητική παρουσία σε αυτή τη γωνιά της γης. Επιστροφή στο ξενοδοχείο, πρωινό γεύμα και μικρή ανάπαυση. Στη συνέχεια θα ξεκινήσουμε για την ξενάγησή μας στην πόλη. Πρώτος σταθμός ο Ινδουιστικός ναός Pashupatinath, στις όχθες του Bagmati-παραπόταμου του Γάγγη, που θεωρείται από τους πιο ιερούς σε ολόκληρη την Ασία. Αν και η είσοδος επιτρέπεται μόνο σε πιστούς του Ινδουιστικού δόγματος θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τις ποικίλες τελετουργικές πρακτικές από την απέναντι πλευρά του ποταμού, ανάμεσα στις οποίες η υπαίθρια αποτέφρωση των νεκρών είναι το ιερό καθήκον κάθε Ινδουιστή. Επόμενος σταθμός μας ο Μποντνάθ ή Μπαουντανάθ, μια από τις ιερότερες βουδιστικές τοποθεσίες στο Νεπάλ όπου βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες βουδιστικές στούπες του Νεπάλ. Χρονολογείται από το 600 μ. Χ. και έχει συμπεριληφθεί από το 1979 μαζί και με τα άλλα μνημεία της κοιλάδας του Κατμαντού στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Τα δεκατρία σκαλοπάτια στη βάση τησ συμβολίζουν τα αντίστοιχα βήματα γνώσης που πρέπει να ακολουθήσει κανείς για να φτάσει στην νιρβάνα ενώ στην κορυφή του θόλου βρίσκεται ένα χτιστός κύβος ο οποίος συμβολίζει την φωτιά όπου σε κάθε πλευρά υπάρχουν τα τρία μάτια του Βούδα τα οποία συμβολίζουν ότι η ορατότητα της θεότητας είναι άπειρη, από αυτά το τρίτο μάτι είναι υπερβατικό και βλέπει το εσωτερικό κόσμο. Οι Βουδιστές προσκυνητές κάνουν την Κόρα- την περιστροφή δηλαδή γύρω από την στούπα- δεξιόστροφα σύμφωνα με την κίνηση των δεικτών του ρολογιού πριν εισέλθουν στα ιερά που υπάρχουν περιμετρικά της στούπας. Συνεχίζοντας θα βρεθούμε στην Μπακταπούρ, μια από τις τρεις και καλύτερα διατηρημένες μεσαιωνικές πόλεις που συνιστούν την κοιλάδα του Κατμαντού. Η πόλη με την δική της πλατεία Durbar περιστοιχισμένη από παλάτια και ναούς που τα κοσμούν περίτεχνα ξυλόγλυπτα έργα και πέτρινα αγάλματα θυμίζει ανοιχτό μουσείο καθώς περπατούμε πάνω στα λιθόστρωτα δρομάκια της. Σε περίοπτη θέση δεσπόζει το παλάτι με τα 55 παράθυρα και το βασιλικό λουτρό, η γιγάντια καμπάνα Taleju καθώς και η επίχρυση πύλη του παλατιού με τα περίτεχνα σκαλιστά ανάγλυφα. Ο πενταόροφος ναός Naytapola στέκει ακόμα σε πείσμα του καταστροφικού σεισμού του 1934 αλλά και του πρόσφατου μαζί με τον ναό Dattratraya-σχεδόν 800 ετών- αφιερωμένου στον Datta που θεωρείται άβαταρ (μετεμψύχωση) του Βίσνου ενώ στο μοναστηριακό συγκρότημα Pujarimath θα γοητευθούμε από την λεπτομέρεια των ξυλόγλυπτων σε μορφή παγωνιού παραθύρων που κοσμούν τον ιερό αυτό χώρο. Μέσα από γραφικά σοκάκια-πρόκληση για τον φωτογραφικό φακό-θα βρεθούμε στην πλατεία των κεραμοποιών για να μάθουμε περισσότερα για αυτή την τέχνη που έκανε γνωστή την Μπακταπούρ σε όλη την Ασία πριν πάρουμε το δρόμο της επιστροφής για το ξενοδοχείο. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Μετά το πρωινό αναχώρηση για το Εθνικό Πάρκο Τσιτουάν. Άφιξη και τακτοποίηση στο Lodge. Ενημέρωση από τον έμπειρο φυσιοδίφη του πάρκου, για τις δραστηριότητες και τα προγράμματα του πάρκου. Το Royal Chitwan National park, έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, έχει έκταση 932τχλμ και βρίσκεται στην κοιλάδα που σχηματίζουν οι ποταμοί Rapti, Reu και Narayanif. Σε ένα από τα ωραιότερα προστατευόμενα φυσικά καταφύγια της Ασίας ζουν, ελέφαντες, ινδικοί ρινόκεροι, τίγρεις της Βεγγάλης, λεοπαρδάλεις, αρκούδες, αλιγάτορες και δελφίνια των ποταμιών, καθώς και περισσότερα από 600 είδη πουλιών! Το απόγευμα θα επισκεφθούμε το γειτονικό χωριό της φυλής Tharu που αποκαλούν τους εαυτούς τους ‘Οι άνθρωποι του δάσους’ έχοντας την ευκαιρία να δούμε τη ζωή τους από κοντά. Αντίθετα με άλλες φυλές οι Tharu σπάνια εγκαταλείπουν το χωριό τους υποκύπτοντας στο κάλεσμα των μεγαλύτερων πόλεων. Προτιμούν να ζουν σε κοινότητες σαν αυτή εδώ στο Chitwan και να ασχολούνται με γεωργικές εργασίες διατηρώντας ανόθευτο ένα τρόπο ζωής που οι πρόγονοί τους κληροδότησαν. Αν και απασχολημένοι με τις καθημερινές τους εργασίες, το χαμόγελο δεν θα λείψει και ο χαιρετισμός ‘namaste’ θα σας ανταποδοθεί σαν θερμό καλωσόρισμα στα σπίτια τους από πηλό και άχυρο. Επιστροφή στο ξενοδοχείο. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Πρωινό αφύπνιση και αναχώρηση για πορεία 2-3 ωρών μέσα στη ζούγκλα ανεβασμένοι στην πλάτη ελέφαντα από όπου θα έχουμε την προνομιακή θέα να αποθανατίσουμε φωτογραφικά την ζωή των άγριων ζώων του πάρκου στο φυσικό τους περιβάλλον. Μετά το πρωινό γεύμα, ο έμπειρος οδηγός-συνοδός θα μας μεταφέρει στον χώρο που οι ελέφαντες απολαμβάνουν το μπάνιο που τους προσφέρουν οι οδηγοί τους (mahut) και θα μας μεταφέρει τις γνώσεις του για αυτά τα ευγενικά πλάσματα. Μετά το μεσημεριανό γεύμα μια ακόμα αξέχαστη οδηγική εμπειρία με jeep 4X4 μέσα στη ζούγκλα μας περιμένει την οποία θα ακολουθήσει βόλτα με κανό στον ποταμό Rapti για την παρατήρηση στο υγρό στοιχείο των κροκοδείλων, ποταμίσιων δελφινιών, ενυδρίδων και υδρόβιων πουλιών που φιλοξενούνται σε αυτόν. Επιστροφή στο lodge και παρακολούθηση παραδοσιακών χορών της φυλής Tharu πριν το βραδινό μας γεύμα. Διανυκτέρευση. Η σειρά των δραστηριοτήτων στο πάρκο είναι ενδεικτική και υπόκειται σε διαφοροποίηση σε ενδεχόμενη καθυστέρηση άφιξης στο lodge ή στις καιρικές συνθήκες που θα επικρατούν κατά τη διάρκεια παραμονής μας.

Πρωινό γεύμα και αναχώρηση για την Ποκάρα, την ‘Ελβετία του Νεπάλ’ όπως την αποκαλούν. Κατά µήκος της διαδροµής από την Κατµαντού στην Πόκαρα, σχεδόν παράλληλα, ρέει ο ποταµός Τρισούλι που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει τρίαινα και πρόκειται άλλη από την τρίαινα του θεού Σίβα. Σύμφωνα µε τον ινδουιστικό θρύλο, ο θεός Σίβα χτύπησε µε την τρίαινά του στον λόφο κάτω από το Γκοσαϊκούντα και ανέβλυσαν τρεις πηγές. Το ποτάμι είναι δημοφιλές για ράφτινγκ και καγιάκ µε εντυπωσιακά φαράγγια ανάμεσα από την ύψους 2.000 μέτρων οροσειρά Μαχαµπαράτ. Ήταν τη δεκαετία του ‘70 όταν ανακάλυψαν την Ποκάρα οι χίπις. Τα Παιδιά των Λουλουδιών ενθουσιάστηκαν από την εκπληκτική θέα των Ιµαλαΐων να καθρεφτίζονται πάνω στη λίμνη και έζησαν εκεί για πολλά χρόνια απολαμβάνοντας την ήρεμη ελεύθερη ζωή κοντά στη φύση που μπορούσε να προσφέρει η περιοχή και τις απολαύσεις (τότε δεν υπήρχε ο νόµος περί ναρκωτικών). Η Ποκάρα απλώνεται σε έναν σημαντικό δρόμο ανάμεσα στην Κίνα και την Ινδία. Το 17ο αιώνα ήταν μέρος του Βασιλείου του Κάσκι, που ήταν ένα από τα 24 βασίλεια του Νεπάλ. Πολλά βουνά γύρω-γύρω από την Ποκάρα έχουν ακόμα ερείπια από εκείνη την εποχή. Το 1786 ο Πρίτβι Ναραγιάν Σαχ προσάρτησε και την Ποκάρα στο βασίλειό του με αποτέλεσμα η πόλη ναγίνει σημαντικό σταθμός στους δρόμους Κατμαντού με Τζούμλα και Ινδίας με Θιβέτ. Άφιξη στο ξενοδοχείο και τακτοποίηση στα δωμάτια. Αργότερα θα μεταφερθούμε νοτιοδυτικά λίγο πριν από το θιβετιανό χωριό Τάσιλινγκ για να επισκεφθούμε το Πατάλε Τσάνγκο ή Ντέβι ή Ντέιβιντ που είναι κάποια από τα ονόματα με τα οποία είναι γνωστός ο ομώνυμος καταρράκτης. Από τη λίμνη Φέουα το νερό φθάνει στην περιοχή και χύνεται υπό μορφή καταρράκτη, εξαφανίζεται όμως μέσα στην τρύπα του εδάφους. Λέγεται ότι το όνομα Ντέιβιντ το πήρε από έναν τουρίστα που έπεσε μέσα στην τρύπα παρασύροντας και τον ίδιο και την κοπέλα του σε εξαφάνιση. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται η σπηλιά Gupteshwara Mahadeva στην οποία βρέθηκαν -όταν κατά τύχη ανακαλύφθηκε από ντόπιους τον 16ο αιώνα- αρκετά προσκυνηματικοί χώροι και αγάλματα του Σίβα και άλλων θεοτήτων. Το σπήλαιο αποτελείται από δύο αίθουσες οι οποίες χωρίζονται με ένα στενό πέρασμα μήκους 50 μέτρων το οποίο καταλήγει σε μια μεγάλη ανοιχτή κοιλότητα που δίνει και αυτή τη σειρά της σε μια μικρή λίμνη που σχηματίζουν τα νερά του καταρράκτη Devi. Συνεχίζουμε με επίσκεψη στο Θιβετιανό χωριό που ξεκίνησε σαν προσωρινός καταυλισμός προσφύγων που προσέφευγαν σε αυτόν θιβετιανοί εγκαταλείποντας τα δικά τους σπίτια στα σύνορα αναζητώντας ένα ασφαλές καταφύγιο μετά την εισβολή των κινεζικών δυνάμεων στο Θιβέτ το 1959. Το βουδιστικό μοναστήρι χτισμένο στην κορυφή του λόφου Malepani με θέα όλη την κοιλάδα της Ποκάρα θα μας χαρίσει ακόμα μια στιγμή αίσθησης της μαγικής ένωσης με το θείο κάτω από τη στέγη του κόσμου. Επιστροφή, δείπνο στο ξενοδοχείο και διανυκτέρευση.

Πρωινό ξύπνημα. Αναχώρηση για το χωριό Σαρανγκότ στα 1.592 μέτρα για να απολαύσουμε τον ήλιο να ανατέλλει ανάμεσα στα βουνά της Αναπούρνα. Ο όγκος της Αναπούρνα περιλαμβάνει τα βουνά Λαµτζούνγκ Ιµάλ, Χιουντσούλι, Βαραχασικάρ, Κανγκσάρ Κανγκ, Τάρκε Κανγκ και Γκανγκαπούρνα. Σε αυτά προσθέτουμε και τις πέντε κορυφές της Αναπούρνα 1 ως 4 συν τη Νότια Αναπούρνα και τη μαγευτική Ματσαπουτσάρε (‘ουρά του ψαριού’), που είναι οι γνωστότερες. Η Ματσαπουτσάρε είναι η κοντινότερη απ’ όλες µε την Πόκαρα, στα 6.997 μέτρα, αν και φαίνεται ψηλότερη. Όταν αρχίζει να φεύγει το σκοτάδι και μόλις αρχίζει να ροδίζει το πρώτο φως τις χιονισμένες κορυφές, οι φωτογραφικές μηχανές θα πιάσουν φωτιά στην προσπάθεια να αποθανατίσουμε το θέαμα του ζωοδότη ήλιου να ‘πυροδοτεί’ με ευεργετικό φως τις κορυφές των χιονισμένων κατοικιών των θεών. Επιστρέφοντας στην Ποκάρα θα ξεχωρίσουμε τον ναό Bindhebasini τον μεγαλύτερο ινδουιστικό ναό της περιοχής, από τον λευκό πυργίσκο του σε στιλ ‘σικάρα’. Είναι αφιερωμένος στη θεά Ντούργκα (Παρβάτι), γυναίκα του θεού Σίβα, δημιουργού και καταστροφέα του κόσμου και προστάτιδα της πόλης. Η θεά παριστάνεται στη μορφή της Μπίντε Μπασίνι Μπαγκβάτι με σπείρες ως σαλιγκάρι. Στην παλιά αγορά της Ποκάρα, οι έμποροι της- καθένας τους από διαφορετική εθνική ομάδα- συμβιώνουν και δουλεύουν αρμονικά σε ένα περιβάλλον που μας προσφέρει μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να εξασκήσουμε τις διαπραγματευτικές μας ικανότητες για μείωση των προτεινόμενων τιμών στα αντικείμενα του πόθου μας. Συνεχίζοντας την ξενάγησή μας θα βρεθούμε μετά από μικρή ανάβαση στον λόφο που στέκεται η δεύτερη στο Νεπάλ στούπα αφιερωμένη στην ειρήνη, η Shanti (ειρήνη στα σανκριτικά) Stupa. Κατεβαίνοντας θα επιβιβαστούμε στις πολύχρωμες βάρκες που θα μας μεταφέρουν στο νησί της λίμνης Φέουα πάνω στο οποίο βρίσκεται ίσως ο πιο επισκέψιμος ναός στην Ποκάρα, ο ινδουιστικός ναός Barahi αφιερωμένος στην θεά Shakti που σε αυτή την εκδήλωσή της παρουσιάζεται με την μορφή κάπρου για να εξολοθρεύσει τους δαίμονες με τους χαυλιόδοντές της. Επιστροφή στο ξενοδοχείο, δείπνο και διανυκτέρευση.

Μετά το πρωινό θα πάρουμε οδικώς τον δρόμο της επιστροφής για Κατμαντού. Με την άφιξη θα επισκεφθούμε τον βουδιστικό ναό Σουαγιαμπουνάθ στην κορυφή του ομώνυμου λόφου ή ‘Ναό των Πιθήκων’ όπως είναι επίσης γνωστός καθώς πλήθος από αυτούς κατοικούν σε αυτόν. Οι πιστοί ανεβαίνουν 365 σκαλοπάτια όσα και οι μέρες του χρόνου για να φτάσουν στην είσοδό του. Τόπος λατρείας για Βουδιστές και Ινδουιστές, η λευκή στούπα με το χρυσό επιστέγασμα θεωρείται ο αρχαιότερος ναός σε όλη την κοιλάδα της Κατμαντού, ηλικίας 2000 ετών. Από το 1921 που έγινε η πρώτη ανακαίνιση μόνο το 2010 χρειάστηκε να επαναληφθεί και να συμπεριληφθεί η επιχρύσωση του θόλου για τον οποίο χρειάστηκαν 20 κιλά χρυσού. Πάνω στο θόλο είναι τοποθετημένες κάθετα 13 κλιμακωτές μεταλλικές στήλες που συμβολίζουν τα 13 στάδια που πρέπει να περάσει κάθε άνθρωπος για να φτάσει στη νιρβάνα (απάρνηση κάθε εγκόσμιας επιθυμίας και εξαφάνιση του ανθρώπου στο μηδέν δια μέσω του οποίας επέρχεται η λύτρωση από τα δεινά της ζωής και του κόσμου). Κάθε πρωί πιστοί και των δύο θρησκειών, του ινδουισμού και του βουδισμού ανεβαίνουν στον ναό και στροβιλίζοντας τους ξύλινους κυλίνδρους προσευχών, στους οποίους το ιερό μάντρα Om Mani Padme Hum είναι σκαλισμένο, ξεκινούν την περιστροφή τους γύρω από αυτόν σύμφωνα με την φορά των δεικτών του ρολογιού. Πολύχρωμες σημαίες πάνω από τα κεφάλια των πιστών, με ανάλογες δεήσεις και προσευχές, μεταφέρουν με τη βοήθεια των ανέμων τις παρακλήσεις των πιστών στους ουρανούς. Μετάβαση στο ξενοδοχείο για τακτοποίηση στα δωμάτια. Δείπνο και διανυκτέρευση.